DE IMPACTEUR
Gemeenteraden in positie om de échte politieke afweging te maken
"Stemt u in met dit voorstel?" Deze vraag vormt nu vaak het startschot van een debat in de raad. Maar gemeenteraden zijn juist gekozen om moeilijke afwegingen te maken tussen conflicterende waarden en belangen. Met de vraag: "Welke afweging maakt de raad in dit dilemma?" is de gemeenteraad veel beter gepositioneerd.
De ambitie achter de Impacteur is: gemeenteraden in positie brengen om de échte politieke afweging te maken
- Schaarste dwingt tot keuzes: Gemeenten kunnen niet alle problemen tegelijk oplossen. Elke keuze heeft consequenties. Investeren in het één betekent minder voor het ander. Het gaat daarbij niet alleen om geld. Maar ook om bijvoorbeeld ruimte, energie of arbeidskrachten
- Deze keuzes leveren spanning op vanwege conflicterende belangen
- Raden die worden gevraagd om in te stemmen met een oplossing, worden niet in positie gebracht om een politieke afweging te maken over deze conflicterende belangen
- Met het Ravijnjaar moeten gemeenten moeilijke keuzes maken. Maar op basis van welke integrale afweging?
Wat is de Impacteur?
De Impacteur is een database met bijna 300 gemeentelijke keuzes. Deze vormen een goede afspiegeling van de taken van gemeenten. Bijvoorbeeld:
- Hondenbelasting invoeren
- Aantal parkeerplaatsen terugdringen ten gunste van meer groen
- Cultuursubsidies korten in verband met Ravijnjaar
- Stimuleren van mantelzorg om de druk op de Wmo te verlagen
- Groene daken verplichten bij nieuwe woningen
Voor wie?
Per keuze brengt de Impacteur in beeld:
- Welke doelgroepen worden geraakt door de keuze
- Potentiële impact op 10 maatschappelijke effectgebieden die tezamen brede maatschappelijke impact weergeven: kansengelijkheid, bestaanszekerheid, duurzaamheid, leefbaarheid, veiligheid, participatie, democratische legitimiteit, bestuurskracht, economische vitaliteit en regionale verbondenheid
- Beoordeling per effect: sterk positief, matig positief, neutraal, matig negatief of sterk negatief
Bijvoorbeeld de keuze om gladheidsbestrijding op de fietspaden uit te voeren in de gemeente. Dit heeft primair een sterk positief effect op veiligheid. Het heeft ook positieve (neven)effecten op kansengelijkheid (gelijke toegang tot mobiliteit, ook voor mensen die minder mobiel zijn) en economische vitaliteit (winkels en bedrijven bereikbaar bij winterse omstandigheden). Gladheidsbestrijding heeft ook een negatief (neven)effect op duurzaamheid, als milieubelastend strooizout wordt gebruikt.
De Impacteur geeft daarmee de brede potentiële maatschappelijke impact in beeld van gemeentelijke keuzes.
Niet als exacte berekening van het effect, maar als hulpmiddel om een voorstel vanuit een politiek perspectief te beschouwen.
Hoe vindt beoordeling van effecten plaats?
Aan de Impacteur ligt een uitgebreid, zorgvuldig samengesteld en getoetst beoordelingskader ten grondslag. Het beoordelingskader bevat:
- Definities van de maatschappelijke effectgebieden
- Criteria om de aanwezigheid van impact te bepalen
- Criteria om de richting en mate van impact te bepalen
- Criteria om te bepalen welke doelgroepen worden geraakt
Concreet toepasbaar voor
Raadsvoorstellen
- Brede potentiële maatschappelijke impact van voorstel beoordelen
Kadernota/programmabegroting
- Brede potentiële impact per beleidsvoorstel in de nota/begroting beoordelen
- Afweging maken of optelsom van de potentiële maatschappelijke impacts de gewenste richting reflecteert
Ravijnjaar
- Komen tot evenwichtige, uitlegbare keuzes waarbij specifieke doelgroepen of voorzieningen gespaard blijven indien gewenst